تزریق چربی روشی بی مانند در جوانسازی
ظرف یك دهه اخیر به لطف كوشش های دكتر سیدنی كلمن تزریق چربی از یك روش صرفاً پر كننده، به روشی بی رقیب در جوانسازی تبدیل شده است و سرعت تغییرات و پیشرفت ها در آن، چنان زیاد است كه تقریباً هر هفته مطلب مستند و مستدلی راجع به روش های نوین تزریق چربی در نشریات معتبر پزشكی می توان یافت كه افق تازه ای در كمك به جوانسازی و بازسازی بافت های نرم بدن می گشاید. مطلب زیر سعی در مرور و به روز رسانی مسائل پایه و كاربردهای تزریق چربی دارد.
تزریق چربی چیست؟
تزريق چربي شامل برداشتن چربي خود شخص از شكم يا ران و تزريق به نواحي خاصي از صورت است كه چربي آنها كاهش يافته است. فقط مقادير كوچكي از چربي برداشته مي شوند بنابراين اين عمل را نبايد با ليپوساكشن اشتباه كرد. این كار به اصطلاح عمل تزریق چربی یا پیوند چربی خودی Autologous fat grafting گفته می شود.
چون چربي از بدن خود شما حاصل مي شود بنابراين ريسك واكنش حساسيتي يا دفع پيوند توسط بدن شما وجود ندارد. بايد توجه داشته باشيد كه تمام سلولهاي زنده چربي بعد از پيوند به محل جديد زنده نمي مانند و بايد انتظار جذب درصدي از چربي تزريق شده را داشته باشيد. به اين دليل پزشك شما احتمالاًدر ناحيه مورد درمان بيش از حد لازم تزريق خواهد كرد.
تزریق چربی چه كاربردی دارد و برای چه نواحی می توان از تزریق چربی استفاده کرد ؟
کاربرد تزریق چربی در صورت:
مطابق شكل 3 گونه ها،دور چشم ،نواحی گیجگاهی ،خط خنده ،چانه،حاشیه فك ها می توانند به وسیله تزریق چربی تحت درمان قرار بگیرند.
کاربرد تزریق چربی در دست ها:
بهترین و عملی ترین روش جوانسازی پوست افزایش ضخامت لایه چربی زیر پوستی برای كمتر مشخص شدن رگ ها و زرد پی های دست است.درعین حال تزریق چربی طراوت پوست دست را به شكل چشمگیری زیاد می كند.
کاربرد تزریق چربی در بینی:
تزریق چربی برای ترمیم عوارض ایجاد شده پس از عمل جراحی پلاستیك بینی به شكل فزاینده ای درحال رواج است كه بسیاری از عوارض كه قبلاً كابوسی برای بیمار و جراح بودند اكنون به سهولت قابل درمان باشند.
چرا تزریق چربی اینقدر در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است و رواج یافته است؟
چهار علت درمورد رواج تزریق چربی می توان بر شمرد:
1.دردهه 90میلادی پزشكی به نام سیدنی كلمن بررسی های خود در مورد علت پیری صورت را به شكل مفصل منتشر كرد.طبق تئوری كلمن علت اصلی پیری صورت نه افتادگی پوست بلكه تحلیل رفتن تدریجی بافت نرم صورت خصوصاً بافت چربی زیر پوستی می باشد و این تحلیل واز بین رفتن منجر به خالی شدن تدریجی كیسه پوستی صورت و كمك به ایجاد چین و چروك ها و تغییرات ظاهری صورت می شود. كلمن برای اثبات این ادعا بیماران بسیاری را معرفی كرد كه بدون استفاده از اعمال جراحی نتایج چشمگیری از تزریق چربی گرفته بودند.در عین حال كلمن بیمارانی را نشان داد كه به دنبال عمل جراحی لیفت صورت یا عمل جراحی پلاستیك پلك ها دچار عوارضی مثل نمای مصنوعی و استخوانی صورت یا چشم های گود رفته شده بودند و با تزریق چربی نمایی طبیعی وبسیار مطلوب تر به دست آورده بودند.
2.نكته دیگری كه باعث رواج تزریق چربی در سال های اخیر شد تغییرات و ظرافت هایی بود كه كلمن در روش برداشت و تزریق چربی به وجود آورد .قبل از كلمن تزریق چربی معمولاً ماندگاری قابل توجه و قابل پیش بینی نداشت اما كلمن نشان داد كه به وسیله تكنیك دقیق ، تزریق چربی ماندگارترین نوع پركننده بافتی(فیلرهای بافت نرم)است و بیماران بسیاری را معرفی كرد كه سال های سال چربی تزریقی را حفظ كرده بودند و در بسیاری از آنها تزریق چربی نتایج دائمی داشت.
3.به رغم وارد شدن پركننده های (فیلر)قابل جذب و غیر قابل جذب فراوان به بازار دهه70میلادی(كه طبق آخرین بررسی های سال2008 در حال حاضر 90نوع فیلر از 30تولید كننده بزرگ در دنیا ساخته می شود)هنوز هم در میان پركننده های نسج نرم (soft tissue fillers)چربی طولانی ترین،طبیعی ترین و قابل دسترس ترین نوع پركننده است.
4.از سالها قبل به تجربه مشاهده شده بود كه در افرادی كه تحت عمل تزریق چربی قرار می گیرند كیفیت پوست روی محل تزریق چربی بهتر می شود به این معنی كه قوام ،شفافیت،رنگ و لك های محل بهبود قابل توجه می یابد. با رواج مطالعات سلول های بنیادی در دهه 90میلادی مشخص شد كه یكی از بهترین منابع سلول های بنیادی در فرد بالغ بافت چربی است و این سلول های بنیادی موجود در بافت چربی قابلیت تبدیل به بسیاری از سلول ها مثل سلول چربی ،سلول عضلانی ،سلول عصبی ،سلول غضروفی ،سلول استخوانی و سلول های عروقی را دارند و لذا در حال حاضر چنین تصور می شود كه سلول های بنیادی كه هنگام تزریق چربی زیر پوست وارد می شوند با تبدیل شدن به سلول های مورد نیاز و تحریك سلول های خود بافت موجب بهبود كیفیت بافتی می شوند . مجموعه این 4عامل باعث آن شده است كه در حال حاضر تزریق چربی بهترین و مهمترین روش جوان سازی صورت باشد و به تنهایی یابه همراه اعمال جراحی نتایج شگرف و خیره كننده ای ایجاد كند.
آیا اعمال جراحی صورت (لیفت)یا روشهایی مثل لیزر و رادیو فركانسی (RF) بهتر وطولانی تر از تزریق چربی اثر نمی كنند؟
خیر تا اوایل دهه90میلادی علت اصلی پیری صورت را افتادگی از جمله افتادگی پوست،چربی زیر پوستی و بافتهای عمق تر می دانستند.نتیجه این نگرش آن بود كه برای جوان سازی صورت از اعمال جراحی لیفت(بالاكشیدن)مختلف صورت استفاده می شد یعنی دراین اعمال پوستی كه تصور می شد اضافه است ،آزاد شده اضافه آن بریده شده سپس در بعضی از موارد بافت های زیر آن برداشته یا جمع (پلیسه) می شد و به یك نقطه ثابت فیكس شده و پوست دوخته می شد.اعمال جراحی مثل لیفت صورت ،لیفت ابرو و عمل پلاستیك پلك ها (بلفاروپلاستی ) مثالهایی از این نوع اعمال و این نوع نگرش بودند.اما نكته ای كه به دنبال این اعمال مشاهده می شد وجود بعضی از عوارض نامطلوب بود به این معنی كه مثلاً پس از عمل لیفت صورت چون پوست روی استخوان ها كشیده می شد صورت استخوانی ،منجمدو مصنوعی و زوایای چشم ها و دهان غیر طبیعی بودند یا مثلاً به دنبال عمل جراحی پلاستیك پلك ها (بلفاروپلاستی)چشم ها فرو رفته ،گود و خسته به نظر می رسیدند. در عین حال در مورد علل شلی و افتادگی پوست عمدتاً علت را كاهش كلاژن پوست می دانستیم و بنابراین روش های مختلف غیر جراحی جهت جوانسازی پوست هم روی كمك به كشیده شدن پوست و جمع شدن پوست افتاده متمركز بودند . از این روشها می توان از لیزرهای زخمی كننده یا غیر زخمی كننده و رادیو فركونسی نام برد كه هرچند به بهبود كیفیت پوست و كاهش شلی آن به طور خفیف كمك می كنند اما از تصحیح موارد شدید عاجزند.
آیا تزریق چربی ماندگاری كمی دارد؟
جواب این سوال كاملاً منفی است یعنی برعكس، تزریق چربی ماندگارترین پركننده نسج نرم است اما علت آنكه چنین تصوری رواج یافته است این است كه معمولاً به بیمار توضیح داده نمی شود كه ممكن است برای رسیدن به نتایج قابل قبول نیاز به چندین مرحله تزریق چربی باشد زیرا تزریق چربی در واقع پیوند چربی است یعنی سلول ها از یك محل برداشته شده و به محلی كه دچار كمبود است پیوند می شود و مانند هر پیوندی امكان قبول پیوند صددرصد نیست به این معنی كه در مطالعات مختلف مشخص شده است كه بین 30تا70 درصد سلول های چربی زنده می ماند. حال اگر 30درصد سلول ها زنده بماند بیمار نیاز به جلسات بیشتر تزریق چربی دارد واگر70 درصد زنده بماند بیمار ممکن است از یک جلسه تزریق چربی هم رضایت داشته باشد; اما هر مقدار سلولی که زنده بماند و در محل باقی بماند معمولاً سال های سال ماندگاری خواهد داشت.
فرایند انجام عمل تزریق چربی
انتظارات بیمار در جلسه نخست به وضوح تعیین میشود و متخصص سابقه پزشکی وی را به دقت بررسی میکند تا مطمئن شود که انجام تزریق چربی مانعی ندارد و کاملاً ایمن است. ضمناً متخصص عکسهایی را نیز جهت مقایسه آتی حالت قبل و بعد از بیمار میگیرد. جراح یا پزشک دستورات لازم در خصوص آمادگی پیش از عمل تزریق چربی را میدهد و برای مثال از وی میخواهد تا از چند هفته قبل از عمل از مصرف آسپرین یا هر داروی غیراستروئیدی ضدالتهاب دیگری خودداری کند، چون مصرف این نوع داروها خطر احتمالی خونریزی را افزایش میدهد. همچنین از بیمار خواسته میشود تا از استعمال دخانیات بپرهیزد، چرا که این مواد باعث میشود تا زخم دیرتر التیام یابد.
عمل:
عمل بیحسی موضعی است و تنها به ناحیه درمان محدود میشود.چربی معمولاً از شکم، باسن یا ران گرفته میشود. برشهای کوچکی به طول تقریبی 5 میلیمتر اطراف ناحیه تحت درمان ایجاد میشود و لوله توخالی مکندهای (کانولا) وارد شکاف میشود و برای پراکنده کردن چربی اضافی حرکت داده میشود. سپس چربی جدا شده با بهرهگیری از تکنیک لیپوماتیک تخلیه میشود. اتصال لایه سطحی پوست به بافت و عضلههای زیرین قطع نمیشود و لایه چربی باریکی جهت جلوگیری از موجدار یا برجسته شدن پوست و حفظ ظاهر طبیعی آن پس از تخلیه چربی باقی گذاشته میشود. برای تزریق چربی در ناحیههای کوچک روی صورت از سوزنهای بسیار ظریفی برای توزیع دقیق و یکدست چربی در لایهای از پوست استفاده میشود که دقیقاً زیر لایه سطحی قرار دارد. چنانچه تنها مقدار اندکی چربی جمعآوری و منتقل شود، کل عمل بیش از یک ساعت طول نخواهد کشید.
تکرار عمل:
تکرار عمل تزریق چربی غالباً به دلیل بازجذب بخشی از چربی توسط بدن ضروت مییابد. بنابراین پزشک گاهی در عمل نخست اندکی چربی اضافی تزریق میکند تا اگر بخشی از آن مجدداً جذب شد، اختلالی در نتیجه کلی درمان ایجاد نشود. بااین همه تزریق مجدد چربی جهت به دست آوردن اثر درازمدت، با ماندگاری چندین ساله، برای بسیاری از بیماران لازم است.